How to Become a Tyrant - វិធីកត់សម្គាល់ការដឹកនាំរបស់ជនផ្តាច់ការ (9)

«វិធីកត់សម្គាល់ការដឹកនាំរបស់ជនផ្តាច់ការ»

មេរៀនទី ៥ ៖ ការបង្កើតសង្គមថ្មី (តចប់)

ល្បិចទី ៤ ៖ យកស្ត្រីជាឡប់ឡែ

ពួកផ្តាច់ការជាច្រើនគឺជាបុរស ដែលមើលមកស្ត្រីថា ជាមនុស្សដែលចាំបាច់ ក៏ប៉ុន្តែក៏យល់ថាស្ត្រីគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ ។ តាមឋានានុក្រមរបស់ពួកគេ គឺស្ត្រីមិនអាចខ្ពង់ខ្ពស់ជាងបុរសបានទេ ។ ប៉ុន្តែ ម៉ូអាម៉ា ហ្គាដាហ្វី ចង់ធ្វើខ្លួនឲ្យក្លាយជាជនផ្តាច់ការសម័យទំនើប ។ ជាគោលការណ៍គាត់ថ្លែងថាស្ត្រី និងបុរស មានសិទ្ធិស្មើគ្នា ។ ដូច្នេះហើយក្នុងពេលដែលកាន់អំណាច គាត់ខិតខំដំឡើងស្ត្រីដែលស្មោះស្ម័គ្រនឹងគាត់ ក្នុងការងារខ្ពស់ជាច្រើន ។

បងប្អូននៅចាំបានទេករណីកាត់ទោសព្យួរក វិស្វករម្នាក់ដែលបានរៀននៅសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយតវ៉ាប្រឆាំងម៉ូអាម៉ា ហ្គាដាហ្វី? ពេលទម្លាក់ព្យួរកភ្លាមបុរសនោះ មិនទាន់ស្លាប់ទេ ប៉ុន្តែមានស្ត្រីម្នាក់ បានដើរចេញពីហ្វូងមនុស្ស មកទាញគាត់ទម្លាក់រឹតកទាល់តែដាច់ខ្យល់ស្លាប់ ទើបព្រមព្រលែង ។ ម៉ូអាម៉ា ហ្គាដាហ្វី ស្ញប់ស្ញែងស្ត្រីនោះ និងក្រោយមកបានតែងតាំងឲ្យគាត់ឡើង ជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងទេសចរណ៍ និងជាបន្តបន្ទាប់ធ្វើជាចៅហ្វាយក្រុងទ្រីប៉ូលី ដែលជារដ្ឋធានីរបស់លីប៊ី ។ ដោយចេញពីត្រកូលក្រីក្រតូចតាច ស្ត្រីនោះបានឈរក្នុងលំដាប់អ្នកមានកំពូលក្នុងរបបគ្រប់គ្រងដោយ ម៉ូអាម៉ា ហ្គាដាហ្វីផងដែរ ។

ម៉ូអាម៉ា ហ្គាដាហ្វី ក៏មានក្រុមអង្គរក្សស្ត្រីជាច្រើន ដែលមានឈ្មោះប្លែក ៗ ដូចជា «ក្រុមដូនជីបដិវត្តន៍» និង «កងឆ្មាំអាម៉ាហ្សូន» ។ អង្គរក្សស្ត្រីទាំងនោះ នៅអមគាត់ពេលធ្វើដំណើរទៅបរទេស ដើម្បីបង្អួតនៅមុខអ្នកកាសែត និងកាម៉េរ៉ាទូរទស្សន៍ ។ ហ្គាដាហ្វី ពូកែប្រើប្រាស់បណ្តាញសារព័ត៌មាន ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយពីគាត់ណាស់ ។ គាត់ចូលចិត្តបូរបាច់ដាក់ក្បាលមេក្រូ ។

ប៉ុន្តែនៅពីខាងក្រោយឆាកវិញ គេមិនដឹងថា ស្ត្រីទាំងនោះប្រៀបដូចជាជំរុំស្រីស្នំរបស់គាត់ទេ ។ ជាឧទាហរណ៍ សមាជិកកងឆ្មាំអាម៉ាហ្សូន ត្រូវបានជ្រើសរើសក្នុងពេលដែលគាត់ធ្វើដំណើរ ទៅតាមតំបន់នានាក្នុងប្រទេស ។ ហ្គាដាហ្វី ចូលចិត្តស្ត្រីក្មេង ៗ ស្អាត ៗ ដែលអាយុមិនលើស ១៤ ឆ្នាំទេ ។ ក្រុមអង្គរក្សរបស់គាត់ជាអ្នកដើរជ្រើសរើសស្ត្រីក្មេង និងថ្មី ៗ ទាំងនោះ ។ អ្នកដែលចូលថ្មីត្រូវទៅចូលរួមក្នុងពិធីជប់លៀងជាមួយនឹងមេដឹកនាំរូបនេះ ហើយបើគាត់អង្អែលក្បាលក្មេងស្រីមួយណា គឺគេត្រូវយកទៅឲ្យគាត់ដេកជាមួយ ។ ហ្គាដាហ្វី ហៅស្ត្រីទាំងនោះថា «នារីព្រហ្មចារីបដិវត្តន៍» ដែលមានភារកិច្ចបម្រើអ្នកដឹកនាំ ។ មានស្ត្រីជាច្រើនពាន់នាក់ដែលគាត់រំលោភក្នុងពេលកាន់អំណាច ។ ស្ត្រីទាំងនោះខ្លះត្រូវគេអនុញ្ញាតឲ្យវិលត្រឡប់ទៅលំនៅដ្ឋានវិញ ប៉ុន្តែត្រូវបានសង្គមមើលងាយមើលថោក ដោយសារប្រពៃណីរបស់អ្នកកាន់សាសនាឥស្លាមមិនឲ្យតម្លៃស្ត្រីបែបនេះឡើយ ។

នេះគឺជាផ្នែកមួយនៃចក្ខុវិស័យដែលលោកពុកហ្កាដាហ្វីមានសម្រាប់ប្រទេសលីប៊ី ។ ពលរដ្ឋមានកិត្តិយសណាស់ដែលបានបម្រើប្រទេសជាតិហើយប្រទេសជាតិគឺជារូបគាត់ ។ នេះឯងជាផ្នត់គំនិតរបស់ជនផ្តាច់ការ ព្រោះគេយល់ថាប្រទេសជាតិជារបស់ខ្លួន ទ្រព្យសម្បត្តិជាតិជារបស់ខ្លួន ប្រជាពលរដ្ឋជារបស់ខ្លួនដែលអាចធ្វើអ្វីក៏បាន ។

ល្បិចទី ៥ ៖ នាំចេញបដិវត្តន៍

បន្ទាប់ពីបង្ក្រាបអ្នកប្រឆាំងក្នុងប្រទេសបានហើយ ហ្គាដាហ្វី ខិតខំសម្ញែងខ្លួនគាត់ក្នុងតំបន់ដើម្បីពង្រីកឥទ្ធិពលក្នុងប្លុកអារ៉ាប់ ។ គាត់ខិតខំដើរតួនាទីជាច្រើន ប៉ុន្តែនៅតែត្រូវបណ្តាមេដឹកនាំប្លុកអារ៉ាប់មិនឲ្យតម្លៃនិងគោរពគាត់ទេ ។ ដូច្នេះហើយគាត់បានគាំទ្រក្រុមចលនាបំបែកខ្លួននៅប្រទេសជាច្រើន ។ ប៉ុន្តែវាកាន់តែទាញគាត់ឲ្យផុងខ្លួនដោយសារពួកគេធ្វើសកម្មភាពភេរវកម្ម រួមមានការដាក់គ្រាប់បែកក្នុងក្លឹបរាត្រីមួយក្នុងប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ខាងលិច ។ ក្នុងបណ្តាជនរងគ្រោះគឺមានទាហានអាមេរិកាំងផងដែរ ។ សហរដ្ឋអាមេរិកបានចាត់ទុកហ្កាដាហ្វីថាជាភេរវករនិងដាក់ទណ្ឌកម្មមន្ត្រីនៅក្បែរគាត់ ។ ចំណាត់ថ្នាក់នេះធ្វើឲ្យ ហ្គាដាហ្វីកាន់តែឆេះដុំនិងថ្លែងថា «យើងបដិសេធមិនឱនក្បាលនៅចំពោះមុខអាមេរិកាំងទេ» ។

ដោយឃើញថាបំភិតបំភ័យប្រជាពលរដ្ឋខ្លួនឯង ងាយស្រួល ហ្គាដាហ្វី គិតថា អាចបំភិតបំភ័យប្លុកបស្ចិមប្រទេសបានងាយស្រួលដែរ ។ ប៉ុន្តែគាត់គិតខុសស្រឡះ នៅខែមេសា ឆ្នាំ១៩៨៦ អាមេរិក បានវាយប្រហារតាមអាកាសដោយទម្លាក់គ្រាប់បែកនៅលីប៊ី ជាការព្រមានដោយតម្រង់គោលដៅលើទីបញ្ជាការដ្ឋានប្រតិបត្តិការបរទេស និងជំរុំហ្វឹកហ្វឺនជាដើម ។ ការវាយប្រហារតាមអាកាសនោះធ្វើឲ្យ ហ្គាដាហ្វី តក់ស្លុតយ៉ាងខ្លាំង ដោយគាត់គិតខុសថា អាមេរិកាំង មិនហ៊ានធ្វើដូចនេះទេ ។ លោកប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក រ៉ូណាល់ រីហ្កឹន ថ្លែងថា គ្មានអ្នកណាអាចសម្លាប់ប្រជាពលរដ្ឋអាមេរិកាំងហើយមកអួតអាងបានទេ ។

ល្បិចទី ៦ ៖ ធ្វើល្អស្តារកិត្តិយស

បន្ទាប់ពីក្រុមភេរវករវាយប្រហារលើសហរដ្ឋអាមេរិកនៅថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០១ សហរដ្ឋអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តបើកប្រតិបត្តិការតាមកម្ទេចក្រុមភេរវករ និងប្រទេសដែលផ្តល់ជំរក ឬមូលនិធិដល់ក្រុមភេរវករ ។ សង្គ្រាមបានឆេះរោលរាលនៅអាហ្វហ្គានីស្ថាន ដើម្បីទម្លាក់ក្រុមតាលីបាន ។ រីឯ សាដាម ហ៊ូសេន នៃប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់ ត្រូវទម្លាក់ពីអំណាច ។ ពេលនោះ ទើបហ្គាដាហ្វី ចាប់ផ្តើមភ័យខ្លាំងមែនទែន ហើយងាកមកធ្វើល្អ និងប្រជាពលរដ្ឋវិញ ក៏ដូចជាងាកមកចាប់ដៃមេដឹកនាំបស្ចិមប្រទេស ។

ម៉ូអាម៉ា ហ្គាដាហ្វី ផ្លាស់ប្តូរគោលនយោបាយ ១៨០ ដឺក្រេ ។ គាត់គិតថា អាចទាក់ទាញបានមិត្តភក្តិនៅបស្ចិមប្រទេស ។ គាត់ចាប់ផ្តើមផ្តល់សិទ្ធិឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ មានសិទ្ធិនិយាយស្តីបញ្ចេញមតិ បើកឲ្យមានសេរីភាពសារព័ត៌មាន និង ឈប់ធ្វើទារុណកម្មប្រជាពលរដ្ឋ ។ គាត់គិតថា ពួកដែលលើកជើងគាត់ក្នុងរយៈពេលជាង ៤០ឆ្នាំមកនេះ គឺជាមិត្តភក្តិគាត់ទាំងអស់ហើយ ។ ប្រជាពលរដ្ឋស្រឡាញ់គាត់ខ្លាំងហើយ ដោយសារមរតកនានា ដែលបីតាលីប៊ីរូបនេះ បានបង្កើតឡើង ប៉ុន្តែការពិតកំហឹងដែលប្រជាពលរដ្ឋលាក់ទុកយូរហើយ បានក្លាយជាចលនាបដិវត្តន៍នៅខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១១ តមកដើម្បីផ្តួលរំលំគាត់ ។

ម៉ូអាម៉ា ហ្គាដាហ្វី បានសុំពួកបស្ចិមប្រទេសឲ្យជួយក្នុងនោះរួមមាន សុំទៅលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ប្រធានាធិបតីអាមេរិកដោយផ្ទាល់ ប៉ុន្តែពួកគេមិនបានធ្វើអ្វី ដើម្បីជួយសង្គ្រោះគាត់ទេ ។ សូម្បីតែអង្គការសហប្រជាជាតិ និងសហរដ្ឋអាមេរិក ក៏បានដាក់ទណ្ឌកម្មលើគាត់ និង មន្ត្រី នៅជុំវិញខ្លួន ដោយបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិ និងហាមឃាត់ការធ្វើដំណើរ ព្រោះតែការបង្ក្រាបលើប្រជាពលរដ្ឋ ដែលងើបឡើងបះបោរ ។

នៅពេលដែលពួកបះបោរ ចាប់គាត់បាន ពាក្យចុងក្រោយដែលគាត់ស្រែកគឺ «អញគ្មានធ្វើអ្វីខុសទេ ហេតុអ្វីបានជាពួកឯងធ្វើដាក់អញដូចនេះ?» ។ ជាសំណួរគួរឲ្យអាណិតណាស់មែនទេ? ពាក្យខ្មែរយើងថា«មិនទាន់ឃើញក្តាមឈូស គឺមិនទាន់ស្រក់ទឹកភ្នែកទេ» ។ ប៉ុន្តែអ្វីៗបានហួសពេលហើយ ។

ដូច្នេះហើយ ទើបយើងកម្រឃើញជនផ្តាច់ការ ងាកមកធ្វើល្អវិញណាស់ ។ កុំដេករំពឹង ។ ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ពួកគេកាន់តែសាហាវ ដោយសារតែការងាកមកធ្វើល្អ គឺបង្ហាញពីចំណុចខ្សោយ និងឈានទៅរណ្តៅមរណៈ ។ ក្នុងមេរៀនកន្លងមកបងប្អូនដឹងហើយថា ល្បិចអាក្រក់ច្រើនណាស់ ដែលជនផ្តាច់ការប្រើប្រាស់ ដើម្បីរក្សាអំណាច ។ គ្មានអ្នកណាចង់ជួបជោគវាសនាដូច ម៉ូអាម៉ា ហ្គាដាហ្វី ទេ គឺ មានតែចង់សាងសង់អំណាចបន្តត្រកូលដោយផ្ទេរទៅឲ្យកូនប៉ុណ្ណោះ ។ ដូច្នេះ នេះជាចំណុចដែលត្រូវតាមដាននៅមេរៀនទៅ ៦ គឺ «ការដឹកនាំជារៀងរហូត» ។

តើលោកអ្នកចូលចិត្តអានសេចក្តីសង្ខេបរបស់ខ្ញុំទេ? នៅសប្តាហ៍ក្រោយខ្ញុំនឹងសង្ខេបមេរៀនទី ៦ គឺមេរៀនចុងក្រោយ ដែលនឹងនាំលោកអ្នកមកប្រទេសកូរ៉េខាងជើង។ សូមអរគុណ ៕

Credit: Men Kimseng