អង្គការឃ្លាំមើលពិភពលោក ហ្គ្លោប៊ល វីតណេស (Global Witness) រកឃើញថា ឧកញ៉ាដែលមានទ្រព្យមហាសាល និង ជិតស្និទ្ធនឹងរបបលោក ហ៊ុន សែន ទាំង បួនរូបនេះ សុទ្ធតែជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ បូមខ្សាច់ រត់ពន្ធកញ្ឆាទ្រង់ទ្រាយធំ និង បណ្តេញពលរដ្ឋចេញពីលំនៅដ្ឋានដោយបង្ខំ ដើម្បីដណ្តើមយកដីធ្លីពីពួកគាត់ជាដើម។ អង្គការឃ្លាំមើលពិភពលោក ហ្គ្លោប៊ល វីតណេស នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែកក្កដា ចាត់ទុកឧកញ៉ាទាំងនេះថា សុទ្ធតែជាអ្នកដែលបានទទួលផលចំណេញ ពីការរលំរលាយនៃប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
ឧកញ៉ាទាំងបួន រួមមានលោកឧកញ៉ា ម៉ុង ឫទ្ធី លោកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ លោកឧកញ៉ា ទ្រី ភាព លោកឧកញ៉ា ឡៅ ម៉េងឃីន។ បីនាក់ក្នុងចំណោមនោះ ជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភាបក្សកាន់អំណាច។
អង្គការឃ្លាំមើលពិភពលោក បានភ្ជាប់ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន ម៉ុង ឫទ្ធីគ្រូប និង ជាម្ចាស់ផែស្ងួត គឺលោកឧកញ៉ា ម៉ុង ឫទ្ធី ទៅនឹងការជាប់ពាក់ព័ន្ធ នឹងការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើយ៉ាងរង្គាល និងការបូមខ្សាច់ដ៏កក្រើក ដែលមានទំហំទឹកប្រាក់រាប់លានដុល្លារ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ អង្គការនេះ បានបើកកកាយរឿងចាស់ ទាក់ទងនឹងការរត់ពន្ធកញ្ឆា ចំនួន ៧តោន តាមផែកំពង់សោម ឆ្នាំ១៩៩៧។ ករណីនេះ ត្រូវបានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ចេញមុខកាងការពារយ៉ាងប្តូរផ្តាច់ រហូតប្រកាសថា នរណាហ៊ានចាប់លោក ម៉ុង ឫទ្ធី រឿងរត់ពន្ធកញ្ឆាខុសច្បាប់ ដ៏សន្ធឹកនេះ គឺទាល់តែក្បាលប៉ានដែក។
ចំណែកឯលោកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ គឺជាម្ចាស់បនល្បែង និងជាម្ចាស់ទូរទស្សន៍ PNN និង ក្រុមហ៊ុនមួយចំនួន ដែលទទួលបានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចពីរបបលោក ហ៊ុន សែន ដែលកំពុងកាន់កាប់រយៈពេល ៩៩ឆ្នាំនោះ មានទំហំសរុបជិតប្រាំមួយម៉ឺនហិកតារ (៥៦,៨៣៦) ឬស្មើនឹង ៥៦៨គីឡូម៉ែត្រការ៉េ។ ដោយសារតែក្រុមហ៊ុនដីសម្បទាន ស្ករអំពៅរបស់លោក លី យ៉ុងផាត់ ធ្វើឲ្យពលរដ្ឋរងគ្រោះដីធ្លីរាប់ពាន់គ្រួសារ ត្រូវអស់ដី និងផ្ទះសម្បែង ដោយសារការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំ ដើម្បីយកដីឲ្យលោកកាន់កាប់នេះ។
ចំពោះលោកឧកញ៉ា ទ្រី ភាព វិញ គឺជាទីប្រឹក្សាផ្ទាល់របស់លោក ហ៊ុន សែន។ អង្គការឃ្លាំមើលពិភពលោក រកឃើញថាលោក ទ្រី ភាព ជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹង ប្រតិបត្តិការកាប់ឈើ និង រត់ពន្ធឈើខុសច្បាប់រាប់សិបលានដុល្លារ ដោយមានការឃុបឃិតគ្នា ជាមួយមន្រ្តីរដ្ឋបាល មន្រ្តីយោធា មន្រ្តីនគរបាល និងមន្រ្តីគយនៃរបបលោក ហ៊ុន សែន។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ អង្គការនេះរកឃើញថា ក្រុមហ៊ុនលោក ទ្រី ភាព ទទួលបានសិទ្ធិផ្តាច់មុខ ក្នុងការទិញ និងលក់ឈើ ដែលអាជ្ញាធររឹបអូសបានថែមទៀតផង។
ឯលោកឧកញ៉ា ឡៅ ម៉េងឃីន ឯណោះវិញ គឺជាម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន ស៊ូកាគុ ដែល ពាក់ព័ន្ធនឹងជម្លោះដីធ្លីដ៏រ៉ាំរ៉ៃ រហូតដល់បណ្តេញប្រជាពលរដ្ឋបុរីកីឡាជាច្រើនគ្រួសារ ចេញពីលំនៅដ្ឋាន និងរងការតវ៉ាពីពលរដ្ឋរងគ្រោះរាប់ឆ្នាំ។ ពលរដ្ឋដែលតវ៉ារឿងរំលោភដីធ្លីនេះ រងការវាយដំ ចាប់ខ្លួន និងដាក់ពន្ធនាគារ។ លោក ឡៅ ម៉េងឃីន ក៏ជាម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន ភាពីម៉ិច (Pheapimex) ដែលគ្រប់គ្រងដីសម្បទានធំៗ ជាច្រើន។ អង្គការឃ្លាំមើលពិភពលោករកឃើញទៀតថា ដីសម្បទានទាំងនោះ គឺលោក ឡៅ ម៉េងឃីន វាតទីយកលើសពីការកំណត់ដោយច្បាប់រហូតដល់ ៣៣ ដងពីទំហំដើម ក្រោយទទួលបានសិទ្ធិកាន់កាប់។
អ្នកស្រី អេម៉ា ប៊ើណែត (Emma Burnett) ដែលជាមន្រ្តីយុទ្ធនាការរបស់អង្គការឃ្លាំមើលពិភពលោក ថ្លែងនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានថា អ្នកមានទ្រព្យសម្បត្តិមហាសាលទាំងនេះ គឺមានបានដោយសារការលួចទ្រព្យសម្បត្តិជាតិ ដែលបង្កផលមហន្តរាយយ៉ាងធំធេងដល់កម្ពុជា។ អ្នកស្រីបន្ថែមថា កាលណាពួកអ្នកទាំងនេះ កាន់តែមានបាន ពួកគេកាន់តែមានទំនោរជួយធ្វើយ៉ាងណារក្សាអំណាចលោក ហ៊ុន សែន ឲ្យនៅបន្តក្រាញអំណាចបានយូរតទៅទៀត។
អ្នកស្រី អេម៉ា ប៊ើណែត (Emma Burnett) បន្តថា រាប់ទសវត្សន៍មកហើយ ដែលពលរដ្ឋខ្មែរ ត្រូវបានគេប្លន់ដីធ្លី ប្លន់ទ្រព្យសម្បត្តិដែលជាធនធានធម្មជាតិ ប្លន់សិទ្ធិបញ្ចេញមតិជាដើម ឥឡូវគេប្លន់សំឡេងឆ្នោតរបស់ពួកគាត់ទៅទៀត។
ដោយសារតែមូលហេតុនេះហើយ ទើបអ្នកស្រីស្នើសុំឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិ ដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក ជួយស្តារសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាឡើងវិញ។ អ្នកស្រីលើកឡើងថា ដើម្បីទប់ទល់នឹងរបបផ្តាច់ការ និងពុករលួយដូចសព្វថ្ងៃនេះបាន គឺទាល់តែសហគមន៍អន្តរជាតិដាក់ទណ្ឌកម្មឧកញ៉ា ដែលជាអ្នកទំនុកបម្រុងលោក ហ៊ុន សែន ទាំងអស់នេះ។
អាស៊ីសេរី មិនទាន់អាចសុំការបំភ្លឺពីលោក លី យ៉ុងផាត់ លោក ទ្រី ភាព និងលោក ឡៅ ម៉េងឃីន ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងរបាយការណ៍ Global Witness បាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃទី២០ ខែកក្កដា។
ប៉ុន្តែនៅថ្ងៃទី២០ ខែកក្កដា លោក ម៉ុង ឫទ្ធី ប្រតិកម្មដោយខកចិត្ត ទៅនឹងអង្គការឃ្លាំមើលពិភពលោក។ លោកអះអាងជាមួយអាស៊ីសេរីថា លោកជាអ្នកដាំ បែរជាគេចោទថា លោកកាប់បំផ្លាញទៅវិញ។ លោកបន្ថែមថា អង្គការនេះមិនផ្តល់ភាពយុត្តិធម៌ ដល់អ្វីដែលលោកអះអាងថា ជាអំពើល្អរបស់លោកចំពោះរបបលោក ហ៊ុន សែន នោះឡើយ។ ម្យ៉ាងទៀតលោកថា បើអាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្មលោក គឺស្រេចតែអាមេរិក ជាអ្នកសម្រេចទៅចុះ៖ «អាហ្នឹងជាអំពើអយុត្តិធម៌មួយអាក្រក់បំផុត អ្នកដែលចោទប្រកាន់ហ្នឹងណ៎ា! បូមខ្សាច់រឿងអី នេះ វាគួរឲ្យអស់សំណើចដែរ។ ខ្ញុំមិនដឹងថា ត្រូវនិយាយថាម៉េចទៀត។ ស្រេចគេថាម៉េច ទៅតាមដំណើរដូច្នេះទៅ។ ដាក់ខ្ញុំទៅក្នុង blacklist ឬបញ្ជីអ្វីផ្សេង ខ្ញុំមិនអាចហាមឃាត់អីកើតទេ ខ្ញុំមិនដឹងធ្វើម៉េចដែរ តាមដំណើរដូច្នេះទៅ។ ខ្ញុំអត់មានអីទៅប្រឆាំងតវ៉ាយ៉ាងម៉េច ក៏អត់កើត»។
ចំណែកឯមន្រ្តីនាំពាក្យរបបលោក ហ៊ុន សែន គឺលោក ផៃ ស៊ីផាន វិញ ការពារសកម្មភាពរបស់ឧកញ៉ាទាំងអស់នេះ ដោយអះអាងថា ពួកគាត់បានជួយដល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចជាតិយ៉ាងច្រើន រួមទាំងការជួយផ្តល់ការងារធ្វើដល់ពលរដ្ឋខ្មែររាប់ពាន់នាក់ និង ការបង្កើនចំនួនអ្នកមានទ្រពនៅស្រុកខ្មែរផង៖ «ឧកញ៉ាហ្នឹងជាកម្លាំងអូសទាញឲ្យមានកំណើននៅក្នុងវណ្ណៈកណ្តាល ដែលយើងកំពុងកសាងស្រទាប់វណ្ណៈ ដូចសហរដ្ឋអាមេរិកដែរ ដែលស្ថិតនៅក្នុងទីផ្សារសេរី ឈរទៅលើមូលធននេះឯង។ ឧកញ៉ាទាំងអស់នោះ ជាធនធានរបស់ជាតិកម្ពុជា»។
លោក ផៃ ស៊ីផាន ចាត់ទុកការរកឃើញបស់អង្គការឃ្លាំមើលពិភពលោកនេះ ថាជាវាយតម្លៃដោយអវិជ្ជមាន និងវាយប្រហារដល់សេចក្តីសុខសាន្តរបស់កម្ពុជា ក្នុងពេលកៀកជិតបោះឆ្នោត៖ «ចំពោះការលើកឡើងរបស់អង្គការ ហ្គ្លោប៊ល វីតណេស គ្រាន់តែជាយុទ្ធនាការ ក្នុងការធ្វើឲ្យមានរូបអាក្រក់ ចំពោះដំណើរការបោះឆ្នោត»។
ប៉ុន្តែ មន្រ្តីឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ភ្ញាក់ផ្អើលទៅនឹងចំនួនដ៏តិចតួច នៃឧកញ៉ានៅស្រុកខ្មែរ ដែលអង្គការឃ្លាំមើលពិភពលោក ស្នើឲ្យដាក់ទណ្ឌកម្មនោះ។ មន្ត្រីស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់សមាគមអាដហុក (ADHOC) លោក សឹង សែនករុណា ថាចំនួនឧកញ៉ា ដែលរំលោភសិទ្ធិប្រជាពលរដ្ឋ រំលោភដីធ្លី និង បំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិជាដើមនោះ មិនមែនមានតែបួននាក់ហ្នឹងទេ។
ចំណែកឯលោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ ដែលជាអ្នកវិភាគសង្គម និងនយោបាយ និងជាអតីតទីប្រឹក្សាអនុប្រធានទីមួយរដ្ឋសភាលោក កឹម សុខា មិនភ្ញាក់ផ្អើលទាល់តែសោះ ពេលឮព័ត៌មានថា ឧកញ៉ាទាំងនេះ មានជាប់ពាក់ព័ន្ធ ជាពិសេសនឹងបញ្ហារំលោភសិទ្ធិមនុស្ស៖ «យើងដឹងជាហូរហែមក ដូចជាជម្លោះដីធ្លីជាអាទិ៍ហ្នឹង គឺមានពាក់ព័ន្ធដល់ឧកញ៉ាៗទាំងនោះ។ ការលោភលន់អំណាច និង ការលោភលន់ទ្រព្យសម្បត្តិ គឺជាប្រភពនៃទំនាស់ ជម្លោះ និង សង្គ្រាម»។
 |
| ពីឆ្វេងទៅស្ដាំ លោក ម៉ុង ឫទ្ធី លោក លី យ៉ុងផាត់ លោក ទ្រី ភាព លោក ឡៅ ម៉េងឃីន។ |
រហូតមកដល់ពេលនេះ មិនមែនមានតែអង្គការអន្តរជាតិមួយនេះទេ ដែលរកឃើញអំពីបញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ និងអំពើពុករលួយ ដែលប្រព្រិត្តឡើងដោយអ្នកមានទ្រព្យ និងមានអំណាចក្នុងរបបលោក ហ៊ុន សែន។ អង្គការក្នុងស្រុកជាច្រើន ក៏បានរកឃើញបញ្ហារាប់មិនអស់ដែរ។ ទាំងលោក សឹង សែនករុណា និងលោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ សុទ្ធតែយល់ស្របគ្នាថា ការទទួលប្រយោជន៍ពីប្រទេសមានប្រព័ន្ធច្បាប់ធូរលុង និងគ្មានប្រសិទ្ធិភាព និងវប្បធម៌និទណ្ឌភាព គឺជាផ្នែកមួយ ដែលធ្វើឲ្យអ្នកទាំងនេះ នៅតែបន្តរួចខ្លួនជារៀងរហូតមក។
ជុំវិញវប្បធម៌និទណ្ឌភាពនេះ អ្នកស្រី អេម៉ា ប៊ើណែត (Emma Burnett) បន្តថា នៅពេលនេះ មានតែសហគមន៍អន្តរជាតិជាតិ ដែលត្រូវជួយអន្តរគមន៍ ដើម្បីបំបាត់ទម្លាប់ឲ្យជនល្មើសរួចខ្លួននេះ។ អ្នកស្រីបន្ថែមថា ស្របពេលដែលសភាសហរដ្ឋអាមេរិក កំពុងជជែកអំពីច្បាប់ដាក់ទណ្ឌកម្មមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ ក្នុងរបបលោក ហ៊ុន សែន។ អង្គការអ្នកស្រី នឹងជំរុញឲ្យសភាអាមេរិក ដាក់បញ្ចូលឈ្មោះឧកញ៉ាទាំងនេះ។ អង្គការអ្នកស្រី ក៏នឹងធ្វើយុទ្ធនាការ ដើម្បីអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋភិបាលប្រទេសដទៃទៀត ធ្វើតាមអាមេរិកដែរ។
សហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែមិថុនា បានដាក់មេកងអង្គរក្សលោក ហ៊ុន សែន គឺលោក ហ៊ីង ប៊ុនហៀង ម្នាក់រួចទៅហើយ ចូលទៅក្នុងបញ្ជីខ្មៅ ដែលត្រូវហាមឃាត់មិនឲ្យចូលដីអាមេរិក និងបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិមុនគេ។ បន្ថែមលើនេះ អាមេរិកក៏បានហាមឃាត់ស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុអាមេរិក មិនឲ្យពាក់ព័ន្ធនឹងលោក ហ៊ីង ប៊ុនហៀង ទៀតផង។
ចំណែកឯអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) កាលពីចុងខែ មិថុនា ក៏បានចេញរបាយការណ៍ រកឃើញឧត្តមសេនីយ៍ នៃរបបលោក ហ៊ុន សែន ១២ នាក់ ដែលមានបាតដៃកខ្វក់ មានប្រវត្តិរំលោភសិទ្ធិមនុស្សយូរអង្វែងនៅកម្ពុជា។ អង្គការនេះ ជំរុញឲ្យបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់នូវវប្បធម៌និទ្ទណ្ឌភាព តាមរយៈការបើកការស៊ើបអង្កេតលើឧត្ដមសេនីយ៍ទាំងនេះ ដើម្បីយកពួកគាត់ ទៅកាត់ទោសតាមផ្លូវច្បាប់នៅតុលាការអន្តរជាតិ។
ស្របពេលដែលអង្គការអន្តរជាតិកំពុងកសាងសំណុំរឿង ពាក់ព័ន្ធនឹងមន្រ្តីពុករលួយ និងរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស នៃរបបលោក ហ៊ុន សែន គណៈកម្មាធិការកិច្ចការបរទេសទទួលបន្ទុកតំបន់អាស៊ី និងប៉ាស៊ីហ្វិក នៃរដ្ឋសភាអាមេរិក ក៏កំពុងញាប់ដៃញាប់ជើង ក្នុងការស្រង់បញ្ជីឈ្មោះជនដែលត្រូវដាក់ទណ្ឌកម្មនេះដែរ។ ប្រធានអនុគណៈកម្មាធិការនេះ គឺសមាជិកសភា លោក ថិត យ៉ូហូ (Ted Yoho) បញ្ជាក់ប្រាប់អាស៊ីសេរី ថាមកដល់ពេលនេះ លោកមានឈ្មោះ មនុស្សប្រហែល ២០នាក់រួចហើយ នៅក្នុងដៃ៖ «យើងមានបញ្ជីឈ្មោះមួយចំនួនដែលជាក្រុមឧត្តមសេនីយ៍យោធា និងក្រុមអ្នកជំនួញមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធនឹងរបបលោក ហ៊ុន សែន។ អ្វីដែលយើងចង់ធ្វើនៅពេលនេះគឺយើងនឹងដាក់ទណ្ឌកម្ម ដល់ក្រុមអ្នកជំនួញដែលមានអំណាច និងមានលុយច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ហើយកំពុងជ្រោមជ្រែងដល់របបដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន ហើយលោក ហ៊ុន សែន កំពុងការពារអ្នកជំនួញទាំងនោះ។ ដោយសារមានមនុស្សអាចដាក់សម្ពាធ ឬមានឥទ្ធិពលលើលោក ហ៊ុន សែន ដូច្នេះហើយបានជាយើងចង់ដាក់ទណ្ឌកម្មមនុស្សទាំងនោះ។ យើងមានបញ្ជីឈ្មោះអ្នកទាំងនោះហើយ ហើយខ្ញុំនៅមិនទាន់អាចបង្ហាញឈ្មោះពួកគេបាននៅឡើយទេ ដោយសារតែយើងកំពុងធ្វើកិច្ចការនេះជាមួយក្រសួងការបរទេស និងក្រសួងរតនាគារជាតិថែមទៀត»។
របបលោក ហ៊ុន សែន កំពុងរងសម្ពាធយ៉ាងខ្លាំង ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ ស្របពេលដែលការបោះឆ្នោតដ៏ចម្រូងចម្រាស នៅសល់មិនដល់ ១០ថ្ងៃទៀតទេ។ សហភាពអឺរ៉ុប ក៏បានព្រមានដាក់ទណ្ឌកម្មលើរបបលោក ហ៊ុន សែន ទាំងមូល ដោយដកការអនុគ្រោះពន្ធ ប្រសិនបើមិនស្តារស្ថានការណ៍បច្ចុប្បន្នឲ្យប្រសើរឡើងវិញ៕ វិទ្យុអាស៊ីសេរី, ចុចស្ដាប់
.jpg)
%20%E1%9E%8F%E1%9E%B6%E1%9E%98%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%94%E1%9E%94%E1%9E%BD%E1%9E%9B%E1%9E%9A%E1%9E%94%E1%9E%9F%E1%9F%8B%E1%9E%80%E1%9E%98%E1%9F%92%E1%9E%96%E1%9E%BB%E1%9E%87%E1%9E%B6%20(3).jpg)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น